Dia-avond Heemkunde en Presentatie Vogelwerkgroep zeer druk bezocht

GEESTEREN - Meer dan 200 belangstellenden, kwamen woensdagavond 15 november 2023. naar de dia-avond van de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) in Zaal Kottink. Na een onderbreking van drie jaar, als gevolg van de coronapandemie, kon deze gebeurtenis eindelijk weer plaatsvinden. Cultuur en natuur gingen deze avond hand in hand want er was ook de nodige ruimte ingeruimd voor een presentatie door de Vogelwerkgroep Geesteren over de weidevogels.

Openingswoord en In Memoriam

Het waren Bertus Klein Haarhuis en Paul Sand die de aanwezigen welkom heetten. Het noordoostelijke gedeelte van de Veldhoek, is de omgeving waar het deze avond om draaide. Meer in het bijzonder de geschiedenis van de families, wonende aan de Doevenweg, Kotkampsweg, Langemaatsweg en de Bovenbroeksweg. Alvorens te beginnen met de dia-presentatie werden, middels een In Memoriam, Herman Silderhuis, Rieky Telgenkamp-Hoek en Alphons Leus herdacht. Zij ontvielen afgelopen periode de heemkunde. De SHG is hen dankbaar voor alles dat zij voor de heemkunde in Geesteren hebben betekend! Bij het begin van de dia-presentatie, memoreerde Bertus Klein Haarhuis het feit dat het wel heel bijzonder en toevallig is dat in de Veldhoek tijdens de Tweede Wereldoorlog en in 1963 bij Hankamp aan de Bovenbroeksweg, meerdere vliegtuigen neerstortten. Piloten en bemanning stelden zich met de parachute in veiligheid, geholpen door heldhaftige mensen in de buurt met gevaar voor eigen leven.

Relatief nog jonge buurt

Met name de omgeving Langemaatsweg, Bovenbroeksweg is een nog relatief jonge buurt. Vroeger, in de tijd van de Drieschichtige Marke, was het daar veelal moeras en woeste grond. Met noeste arbeid van de vroege morgen tot de late avond én de bats als belangrijkste werktuig, is de omgeving geworden tot wat het nu is. Een buurt met mooie woonhuizen, prachtige boerderijen en weilanden waarin de weidevogels het verloren gegane broedgebied proberen te heroveren. Hierbij geholpen door de Vogelwerkgroep onder leiding van Hennie Schröder, Marcel Tettero en een groot aantal fanatieke vrijwilligers. Zij staan in het voorjaar ’s morgens voor dag en dauw op om met de drone nesten op te sporen en veilig te stellen. Vossen, kraaien en marters, predatoren genaamd, zijn de belangrijkste vijanden van de kieviten, grutto’s en andere weidevogels. Vol enthousiasme namen Hennie Schröder en Marcel Tettero de aanwezigen een half uur lang mee naar de talrijke activiteiten die de Vogelwerkgroep de afgelopen jaren heeft ontplooid en naar de activiteiten die voor de komende jaren op de rol staan.

De dia-presentatie in vogelvlucht

Dia’s en foto’s zeggen meer dan 1000 woorden, de oh’s en ah’s waren dan ook meermaals in de zaal te horen. Dit met name uit de monden van de betrokken families en hen die in de loop der jaren, na hun huwelijk of om andere redenen, hun geboorteplek in de Veldhoek verlieten. Voor hen was deze avond min of meer een reünie, een weerzien met familie, noabers en vroegere bekenden en vrienden uit de Veldhoek. De ruimte hier is te beperkt om in detail op de geschiedenis van de families in de noordoostelijke Veldhoek in te gaan. Daarom beperken ze zich tot twee memorabele geschiedkundige feiten bij wijze van hommage aan alle inwoners van de Veldhoek.

Klootschietersvereniging De Veldhoek

Op 1 september 1975, werd klootschietersvereniging de Veldhoek opgericht. In het verleden schoot men op het Hilbertsveld maar door de ontginning in 1958 was dit niet langer mogelijk. Op initiatief van Masselink’s Hendrik werd de handdoek weer opgepakt en lukte het in 1975 om opnieuw een klootschietersvereniging op te richten. De veldbaan aan de Langemaatsweg die in 1984 werd aangekocht én de Langemaatsweg zèlf zijn de banen waar de kloot wekelijks rolt. Ook de klootschieters uit Langeveen en Manderveen maken gebruik van deze veldbaan. Het Flimshuuske is het gezellige clublokaal van de klootschieters uit de Veldhoek. De talrijke bekers en bokalen die in de loop der jaren werden behaald, sieren de bekerkast die hoognodig aan uitbreiding toe is.

De laatste vlucht van vier Noorse Spitfire piloten

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de familie Leus aan de Bovenbroeksweg een belangrijk onderduikadres. Op woensdag 29 december 1944, stegen rond tien uur ’s morgens vanaf de vliegbasis bij het reeds bevrijde Woensdrecht 12 Spitfires op. Door een botsing tussen twee Spitfires moest de Noor Carl J. Stousland een noodlanding maken. Hij kwam neer bij het begin van de Langemaatsweg nabij de Hardenbergerweg. Stousland liep richting de boerderij van Klaas. Bernard Krone die toevallig ook aanwezig was bracht de piloot naar Grootelaar (de Waterboer) waar een schuilplaats voor hem was. Nog diezelfde avond werd de piloot door Bernard Krone en Herman Kroezen naar een veilige plek gebracht omdat de Duitsers zeker in de buurt zouden gaan zoeken. Ze gingen naar de familie Geerdink (Frederiks Graads) aan de Slagenweg te Harbrinkhoek. Daar werd hij verborgen in een betonnen inkuilsilo. Het was hartje winter en het smeltwater druppelde in de silo.

Op weg naar bevrijd gebied

Woensdag 5 januari bracht verzetsman Jan Lesscher samen met Jan Borgerink uit Harbrinkhoek, Carl Stousland naar de familie Leus aan de Bovenbroeksweg. Dus dichtbij de plek waar hij met zijn Spitfire was neergestort. Hier was Stousland veilig, omdat de Duitsers de gehele omgeving een paar dagen eerder helemaal hadden uitgekamd op zoek naar de piloot. Stousland was overdag gewoon met boerenkleding tussen de familie Leus te vinden. Hij sliep ‘s nachts in een kelder onder de deel. De familie Leus bestond uit 5 personen, Gerard en Hanna en de kinderen Jan (10 jaar), Gerard (7 jaar) en Harry (4 jaar). 22 dagen zat de Noor bij de familie Leus ondergedoken. Op 5 februari 1945 werd hij met paard en wagen, verborgen onder het stro, richting Heeten gebracht. Op 22 februari stak Stousland de IJssel over op weg naar bevrijd gebied.

Tot slot

Het was tegen 10.30 uur dat de presentaties door de Heemkunde en de Vogelwerkgroep ten einde waren. Bertus Klein Haarhuis bedankte alle toehoorders voor de getoonde belangstelling. Onder het genot van een drankje, werd er door de aanwezigen nog geruime tijd nagepraat en herinneringen aan vroeger opgehaald. Mooie bijkomstigheid van deze avond was dat de SHG weer een aantal nieuwe donateurs kon inschrijven. De Heemkunde groeit en bloeit in Geesteren!

Aankondiging lezing-dia-avond op woensdag 15 november

Woensdagavond 15 november a.s. nadert met rasse schreden. Die avond houdt de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG), in Zaal Kottink, voor het eerst na de coronaperiode, weer haar jaarlijkse lezing/dia-avond. Een avond die in de eerste plaats wordt aangeboden aan de ruim 400 donateurs, de financiële begunstigers maar óók aan iedereen met hart voor de geschiedenis van het dorp Geesteren. Met behulp van oude foto’s en overig historisch materiaal, zal uitgebreid worden ingegaan op de geschiedenis van een aantal Geesterse families én de omgeving waar zij wonen.

Doeven Gait, Bergink Gait en andere bewoners

De schijnwerpers zijn deze keer gericht op de bewoners van de Doevenweg, de Kotkamps-weg, de Langemaatsweg en de Bovenbroeksweg. Willekeurig zomaar een aantal namen en bijnamen uit het verleden en het heden van families die hier in noordoost Geesteren wonen of eens gewoond hebben: Doeven Gait (Rolefes) aan de Doevenweg, Kotkaamp (Kamphuis) en Haale Hein (Haarhuis) aan de Kotkampsweg. Aan de Langemaatsweg Flims, Schröder (Bergink Gait), Blokhuis (Blokhoes), Kamphuis (Kampel Gait), Veldhuis (Wann’nmakers Harrie), Kienhuis (Kienhoes Frans) en Krikhaar (Bouwscholt’n Jan). Aan de Bovenbroeksweg Leus (Leus Gait), Hankamp, Korte (Kott’n Jan en Kott’n Hennie).

De Langemaatsweg

De Langemaatsweg, vroeger een zeer slechte zandweg, is één van de doorgaande binnen-wegen die Geesteren met Manderveen verbind. Met name de zomerdag, maken toeristen er op hun fiets veel gebruik van. Nabij Hinken-Jaan en Naatje bij Sauer in Manderveen, lag vroeger een lang stuk grond dat de ‘lange mös’ werd genoemd. De ‘lange mös’ was een deel van de markegrond die aan verschillende boeren in Manderveen en de Veldhoek in Geesteren toebehoorde. Het voorvoegsel ‘lange’ staat voor de lengte van de stukken grond (ongeveer 700 meter lang) en mös geeft aan dat het drassige, laaggelegen, grond betrof. De veldbaan van Klootschietersvereniging De Veldhoek is een treffend voorbeeld van een lange mös. Aan deze lange stukken grond ontleend de Langemaatsweg haar naam. Voordien noemde men deze weg ‘de weg naar de lange mös’. Deze lange mös vormde een eldorado voor vele soorten vogels. Behalve veel kieviten, grutto’s, wulpen en patrijzen waren er ook korhoenders. Vogels die een hels lawaai maakten als ze zich bedreigd voelden. Tussen het voorste en achterste gedeelte van de brede mös liep een brede sloot/beek, dwars door de weilanden. Hier zat ook vis in. Het is niet toevallig dat de Geesterse weidevogelvereniging probeert om de weidevogelstand juist in deze omgeving weer op peil te krijgen.

Herman Flims en Sien Stegink

Eén van de allereerste die een boerderij bouwden aan de Langemaatsweg waren Herman Flims en Sien Stegink. Zij ontmoetten elkaar op een bruiloft in Hengelo. Sien werd als jong meisje al vroeg door haar ouders weggestuurd naar boerenbedrijven in de buurt om daar te gaan werken. In de Eerste Wereldoorlog werkt zij als meid bij boer Boerrigter, net aan de overzijde van de grens. Zij werd daar meermaals met Duitse soldaten geconfronteerd die controles uitvoerden. Sientje was als jonge vrouw een knappe verschijning en Herman kon op die bruiloft in Hengelo zijn ogen niet van haar afhouden. Er was maar één dans voor nodig om de twee bij elkaar te brengen. Van bruiloft kwam bruiloft. Zij trouwden in 1929. Sien was toen 31 en Herman 27. Sien ging vanaf toen door het leven als Flims Sientje. Het gebied waar zij hun huis neerzetten, bestond uit veldgrond en zand. Het water in dit deel van de Veldhoek liep hoog over de weg, de beken en sloten waren slecht en overal lag drek. Eigenhandig met de bats zetten Herman en Sien de grond om en bouwden er hun huis.

Engels vliegtuig stort neer bij Flims tijdens WO II

Ook in de Tweede Wereldoorlog had de familie Flims weer met soldaten van doen. Sien zag vlak bij haar huis een Engels vliegtuig neerkomen en daarna iemand wegrennen. Binnen de kortste keren wemelde het rond de boerderij van de Duitsers. Sien hield zich van de domme. Ze deed alsof ze de dienstmeid van het huis was en niks te vertellen had. Ook deed ze alsof ze de Duitse taal niet verstond. De Engelse piloot bleef, naar achteraf bleek, ongedeerd.

De familie Flims kende een aantal zware tegenslagen in hun leven. In 1972 overleed heel plotseling zoon Gerrit op 35-jarige leeftijd aan een hartstilstand De klootschieters van K.V. De Veldhoek zijn graag geziene gasten op Erve Flims. Zij hebben er hun clublokaal.

Een jonge Bernard Flims, zoon van Herman Flims en Sien Stegink.

Open dag op 18 september 2022 in Erve Kampboer

De open dag op 18 september 2022 was mede dank zij het slechte weer een groot succes.
Rond de 200 belangstellenden hebben kennis genomen van de expositie die we hebben opgebouwd en de doorlopende dia presentatie.
Ook voor de uitleg van Huub Wolberink over genealogie was veel belangstelling.
Al met al een zeer geslaagde dag.

VOOR EEN FILM-IMPRESSIE VAN DE OPEN DAG, KLIK HIER

Donderdag 18 augustus, bestond de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) precies 25 jaar. Hiernaast doet zich nu nog een heuglijke gebeurtenis voor, namelijk de totstandkoming van een eigen werk en vergaderruimte.

Voor het eerst in het 25 jarig bestaan van de SHG, beschikken de Geesterse heemkundeliefhebbers over een eigen onderkomen. Begin dit jaar werd deze eigen ruimte in Erve Kampboer gerealiseerd. Het kreeg de toepasselijke naam ’t Heem.

Ter gelegenheid van deze beide bijzondere gebeurtenissen, hield de SHG op zondag 18 september een Open Dag voor haar leden, oud-leden, donateurs, adverteerders en sponsors. Ook alle inwoners van Geesteren die in heemkunde geïnteresseerd zijn én mensen van de heemkundeverenigingen in de gemeente Tubbergen waren uiteraard van harte welkom.

Voor het volledige artikel klik HIER

Dia-avond 2019

Onderstaand een foto impressie van de dia avond op 13 november 2019

De DVD van de donateursavond 2019 is gereed

De DVD van de Donateursavond 2019 is gereed. Onze "huisfilmer" Alphons Leus heeft de presentatie weer feilloos vastgelegd en op DVD gezet. Heb u de avond gemist of wilt u één en ander nogmaals rustig terugkijken, koop dan deze DVD voor € 10,-

De DVD kan worden besteld in onze Webshop

Eind vorig jaar hielden we in zaal Kottink de jaarlijkse lezing/dia-avond voor haar donateurs en overige belangstellenden. De avond omvatte de geschiedenis van de families en gezinnen aan de Schotboersweg, Volmersweg, Krikhaarsweg en Het Kleine Krikhaar. Inmiddels is van deze lezing/dia-avond door ‘huis-filmer’ Alphons Leus een prachtige dubbel-dvd geproduceerd. Deze dubbel-dvd is vanaf heden voor iedereen te koop!

Historische informatie en foto’s

De dvd’s bevatten een grote hoeveelheid historische informatie en foto’s. Hoofdmoot vormen vanzelfsprekend de vele nostalgische familiefoto’s welke vakkundig van commentaar werden voorzien door Bertus Klein Haarhuis en Paul Sand. Daarnaast is ook de lezing van Harry Meinders en Rogier Braakhuis op de dvd’s vereeuwigd. Gedurende de gehele avond werden tal van bijzondere voorvallen voor het voetlicht gebracht. Dit alles doorspekt met vele anekdotes met af en toe een knipoog naar deze en gene. Kortom een prachtig naslagwerk voor de huidige generatie maar zeker ook voor de toekomstige generaties. Een mooie tip is nog om er een familielid, vriend of kennis mee te verrassen als cadeau ter gelegenheid van bijvoorbeeld een verjaardag of een andere feestelijke gebeurtenis.

In beperkte voorraad beschikbaar

De dubbel-dvd is in een beperkte voorraad beschikbaar. De mensen van de heemkunde

adviseren belangstellenden dan ook om niet lang te wachten met de aanschaf. Op is op! Overigens vertoont het aantal donateurs van de Heemkunde nog steeds een stijgende lijn. Mocht u ook donateur willen worden voor het luttele bedrag van € 10,-- per jaar, download u dan het aanmeldingsformulier vanaf de website www.stichtingheemkundegeesteren.nl of meld u aan via het e-mailadres:

Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Als donateur heeft u jaarlijks -met twee personen- gratis toegang tot de lezing/dia-avond en ook het jaarboekje voor de donateurs ‘Heembode Geesteren’ is bij deze € 10,-- inbegrepen. Inmiddels is ook bekend welk deel van Geesteren in november van dit jaar, het middelpunt zal vormen van de dia-avond. In de loop van komend voorjaar verschijnt hierover een eerste artikel!

naar boven

Dia-avond Heemkunde Geesteren 2019 ook nu weer zeer goed bezocht

Woensdagavond 13 november j.l., vond voor de 17e achtereenvolgende keer, de jaarlijkse lezing/dia-avond plaats van de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) plaats. De avond stond deze keer in het teken van de geschiedenis van de Schotboersweg, de Volmersweg, de Krikhaarsweg en Het Kleine Krikhaar. Het was Bertus Klein Haarhuis die de aanwezigen, om half 8, in een volle Zaal Kottink welkom heette. Een bijzonder woord van welkom was er voor de families op wie deze avond de schijnwerpers gericht zouden zijn én voor de sponsors en donateurs van de SHG.

Lezing Harry Meinders en Rogier Braakhuis

Voor Harry Meinders was het een bijzondere avond. Zijn lezing ging namelijk voor een belangrijk deel over de geschiedenis van de Schotboersweg en directe omgeving. Daar waar hij zelf, met zijn gezin, vele jaren woonde en werkte. Het was deze avond tegelijkertijd ook zijn laatste lezing. Harry had aan het begin van het heemkundeseizoen al aangegeven, na zovele jaren, een stapje terug te willen doen. De SHG hoopt in de persoon van Rogier Braakhuis, die deze avond het laatste deel van de lezing voor zijn rekening zou nemen, een waardig opvolger te hebben gevonden. Met behulp van prachtig, ingetekende topografische kaarten uit 1832 én foto’s uit de oude doos, schetsten eerst Meinders en later Braakhuis een uitvoerig beeld van de ontwikkeling van de omgeving. Zo werd verteld dat er al rond het jaar 1300 na Christus landbouw werd bedreven in de buurtschap, dat de soms fel stromende Lutkebeek toen een hele grillige beek was als afvoer van het overtollige water. Dat het Juffershuis eigendom was van de familie Hagendoorn en dat meester Röring ook nog tijdelijk in het Juffers-huis heeft gewoond. Ook verhaalde Meinders over het schaatsen, de winterdag, op ’n Deepsteg en vertelde hij over de overval die in 1937 plaatsvond op Graats en Dieks van de eenzaam gelegen, straatarme Schotboer. Rogier Braakhuis ging de aanwezigen voor over de oudste weg van Geesteren en stond stil bij enkele erven waaronder Krukkert en Folmerinck. Vervolgens namen Paul Sand en Bertus Klein Haarhuis de presentatie over. Met behulp van mooie dia’s, vertelden zij over de bewoners van toen en nu. U zult begrijpen dat de geboden ruimte in dit blad niet toereikend is om alle 20 families voor het voetlicht te halen. Geen nood want van deze dia-avond verschijnt binnenkort een DVD waarop de lezing én alle betrokken families uitvoerig in beeld te zien zullen zijn. Om u een indruk te geven van de dia-presentatie, belichten we, geheel willekeurig, enkele families hierna in het kort wat nader.

Masselk Dieks ‘bearhoaler en ‘striekkearl’

Dieks Kroeze (Masselk Dieks) aan de Volmersweg was een bijzonder iemand. Men kende hem als “bearhoaler” maar misschien nog wel meer als ‘striekkearl’. Dieks had namelijk een bijzondere gave; hij kon met zijn handen pijn bestrijden! Dieks maakte een aantal kruisjes op het lichaamsdeel waar men wat mankeerde en de pijn verdween. Het was elke dag een komen en gaan van boeren die hun zeug gedekt moesten hebben én van mensen die hoopten dat Dieks hen van hun kwaal kon genezen. Aan de Hardenbergerweg had Masselk Dieks een stuk weiland liggen dat geheel omgeven was door een aarden wal ter hoogte van ongeveer 30 cm. Zodra de winter zich aandiende, liet men het weiland onder water lopen. Als het ijs dan vervolgens dik genoeg was, genoot men volop van de ijspret op deze eerste ijsbaan van Geesteren. Inmiddels wordt het erf bewoond door de familie van der Bijl.

Erve ‘Oal Geerman’ (Maathuis)

Aan de Schotboersweg woonde eens de familie Maathuis, in de volksmond bekend als ‘Oal Geerman’ dat een verbasterde naam is van het boerenerf Oude Geerdink. Rond 1825 werd het erf Oude Geerdink overgenomen door Gerrit Werger. Op 9 februari 1899 trouwde een verre nazaat van deze Gerrit Werger, te weten Hanna Werger met Hein Maathuis van Erve Bodden Bats te West-Geesteren. Hein trouwde ‘er bij in’. Zij kregen 6 kinderen. Toen het jongste kind ongeveer zes jaar was, werd Hanna ziek en overleed zij. Dat betekende een enorme klap voor het gezin. Gerard ging tijdelijk naar zijn oom en tante op Erve Boddenbats. Sien(15) en Miet (12) deden het huishouden en zorgden voor het vee. Vader Hein deed het zware werk op de boerderij en werkte ook nog als grasmaaier in Friesland en Noord-Holland. Veel steun ondervonden ze die tijd van de noabers. Rond het jaar 1930 kwam er waterleiding. Vanwege de hoge kosten boden velen eerst nogal wat verzet. Hein Maathuis sprak toen de woorden: ”Ik dronk altijd uit de sloot en ging aan gans iets anders dood”. In 1931 werd oude boerenhuis afgebroken. Op dezelfde plek werd toen een nieuwe boerderij gebouwd door Jan van Oal Geerman en zijn (latere) echtgenote Anna Alberink. Thans wonen op deze plek Erik en Ellen Busscher-Vloedbeld.

Gezellig napraten

Nadat rond kwart voor elf de laatste dia getoond was, riep Paul Sand Harry Meinders nog eenmaal naar voren om hem heel hartelijk te bedanken voor het vele jaren verzorgen van de lezing tijdens de dia-avond. Als blijk van waardering overhandigde hij Meinders, die zich gelukkig blijft inzetten voor de heemkunde in Geesteren, een wijnpakket. Na iedereen bedankt te hebben, kon Bertus Klein Haarhuis de avond onder luid applaus afsluiten. Door de vele aanwezigen werd daarna nog geruime tijd gezellig nagepraat.

Deel Veldhoek en Schotboersweg centraal tijdens dia-avond 2019.

Geesteren. Woensdagavond 13 november a.s., houdt de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) de jaarlijkse dia-avond in zaal Kottink voor haar donateurs en overige belangstellenden. Deze keer staan 20 gezinnen en families, wonende aan de Schotboersweg, Volmersweg, Krikhaarsweg en Het Kleine Krikhaar, in het middelpunt van de belangstelling. Met behulp van oude foto’s en ander historisch materiaal zal uitgebreid worden ingegaan op de geschiedenis van deze families én op de omgeving waar zij wonen. De huisbezoeken hebben de afgelopen maanden plaatsgevonden. Momenteel wordt door de mensen van de SHG volop gewerkt aan de presentatie. Nu alvast een vooruitblik.

Oorspronkelijke namen van de bewoners

Dat we ons van veel Geesterse families een beeld kunnen vormen, is te danken aan allerlei bewaarde wetenswaardigheden, zoals die van het Rechterlijk Archief van het Richterambt Ootmarsum waartoe Geesteren, samen met de overige dorpen van de gemeente Tubbergen, vroeger behoorde. Gaat men nu voor allerlei zaken naar de notaris in Tubbergen gaat, toen moest men (veelal te voet) naar Ootmarsum. Enkele namen van toe die we in het Rechterlijk Archief Ootmarsum tegenkomen, zijn Geert Velt (Veltgeert in de volksmond), Krickhaer, Braekman, Olde Braeck, Wilde Mars, Reindts huijs en Folmerinck. Het is goed voorstelbaar dat de wijknaam “De Veldhoek” haar oorsprong ontleent aan de familienaam “Velt” waar genoemde Geert een telg van was. Soms is het heel lastig om erachter te komen wie toentertijd nu precies wie was en tot welke familie hij of zij behoorde. Na de invoering van de burgerlijke stand, in 1811, kwam er veel meer duidelijkheid wat betreft de familienamen, al werden de oorspronkelijke erfnamen er meestal nog wel bij vermeld. Voorbeelden hiervan zijn Johannes Krikhaar op Bouwscholte, Johannes Snijders op Switten en Bernardus Loohuis op Reints.

Foto 1: De boerderij van de familie Krikhaar-Bouwscholte, gebouwd in 1943.

Op de foto Mw. Krikhaar-Kienhuis met zoon Frans. De foto werd omstreeks 1946 genomen.

Folmerinck, Volmer, Volmerink

De Volmersweg ontleent haar naam aan de familie Volmerink, vroeger ook Folmerinck geheten. In de volksmond kende en kent men de familie als “Volman’. Volmer was van oudsher een Germaanse persoonsnaam samengesteld uit de woorden ‘volk’ en ‘mar’ en betekent vermaard of beroemd onder het krijgsvolk. Het achtervoegsel ‘ink’ staat voor: zoon van. Letterlijk betekent Volmerink dus zoon van Volmer. In 1949 trouwde J.H. Detert op Monnik uit Weerselo op het erf Volmer. Heden ten dage wordt het bewoond door Harrie Detert op Monnik en zijn gezin.

Boerderijnaam ‘t Olde Braeck

Op ’t Olde Braeck, aan de Krikhaarsweg, woont nu al decennia lang de familie Wildermors.

Het voorvoegsel “Olde” komen we in de 17e eeuw en later, vooral in de 18e eeuw, veelvuldig tegen. Wanneer een boer de bouwerij van zijn erf overdeed aan zijn opvolger, verliet hij de boerderij en ging dan wonen in een woning die meestal op het erf of in de onmiddellijke nabijheid van de boerderij lag. Hij behield het recht op een negende deel van de opbrengst van de boerderij. Hiermee voorzag hij in zijn levensonderhoud gedurende de laatste periode van zijn leven. De woning waar de oude (“olde”) boer ging wonen, kreeg het voorvoegsel Oude of ook wel Olde. Als we het hebben over ‘olde Braeck’n Jan’, dan weet de oudere generatie Geesternaren dat hiermee Jan Wildemors wordt bedoeld. Al speurend in de stamboom van Jan, komen we bij zijn voorouders onder meer de namen Stam(s)huis, Stamsnijder, de Waaijer, Slutgen,Fleerbos, Rein(d)ers en Alberinck tegen.

Onderwijs in de boavenkamer

In de jaren zeventig werd de boerderij waar thans Erwin Meinders met zijn gezin woont, verplaatst van de Schollinksweg naar de Schotboersweg. Voorzover bekend is uit de overlevering en uit de geschiedschrijving, werd er voor 1752 in de “boavenkamer” van deze historische boerderij onderwijs gegeven in de boerschap Geesteren. De boerderij was in die tijd eigendom van ’t Schollink (familie Nijhuis) en stond, zoals vermeld, aan de Schollinksweg. De benaming “boavenkamer” verwijst naar de uitbouw aan de voorkant van de boerderij. Men kwam via de “boav’nduur (voordeur) deze kamer binnen. Ongetwijfeld weet Harry Meinders over de bouw en indeling van deze en andere historische boerderijen veel meer te vertellen tijdens zijn presentatie op de dia-avond.

Foto 2: Een blik op de boavenkamer waarin eens de school was gevestigd.

Het Vuurstedengeldregister, een belangrijke informatiebron

Om ons een beeld van vroeger te kunnen vormen, zijn we als Heemkunde onder meer aangewezen op de verschillende registers zoals die vroeger werden bijgehouden door het Richterambt Ootmarsum. Eén van die registers is het zgn. Vuurstedengeldregister. Op 1 juni 1598 besloten de Staten van Overijssel `van yeder vuirstede ofte plaetse die gemaeckt is omme vuir te boeten, als schoorsteenen, kachelovents, backovents, daven ofte eesten, goltsmede- ofte tinnegietersovents ofte anderen hoe die genoempt mogen werden' belasting te heffen. Het ging dus deels om een soort belasting op huizen, waarbij de grootte van het huis en daarmee het te betalen bedrag afgemeten werd aan het aantal kamers waar een vuur kon worden gestookt. Het schoorsteen- of vuursteden-geld werd pas ingevoerd in 1628, toen iedere haardstede met twintig stuiver was belast. Het Vuurstedenregister is ook nu nog voor heemkunde-mensen een belangrijke bron van informatie.

De Bouwscholte

In de Veldhoek, aan de Krikhaarsweg 13 woont de familie Krikhaar, in de volksmond beter bekend als ‘de Bouwscholte’’. Om de waarschijnlijke oorsprong van de bijnaam “de Bouwscholte” te achterhalen, komt ons het eerder genoemde Vuurstedenregister van 1682 goed van pas. Hierin staat het toenmalige Erve Krickhaer vermeld met één schoorsteen. Uit het register blijkt dat Krickhaer één van de vele paupers (armlastigen) was die er toen waren in de Marke Geesteren. De Marke Geesteren was, zoals bekend, samen met Vasse en Mander onderdeel van een veel grotere markeneenheid, de zogenaamde Drieschichtige Marke. Het grote aantal paupers kwam omdat dat de Republiek der Nederlanden in het rampjaar 1672 was aangevallen door Engeland, Frankrijk en de bisschop van Munster. In 1720 woonden blijkens het vuurstedenregister op Erve Krickhaer, de gezinnen Krik Evert en Krik Herman.

Het ontstaan van de bijnaam

Hoewel de markegronden van Geesteren pas halverwege de 19de eeuw verkocht werden, vond er in 1781 al een belangrijke grondverkoop plaats aan de Geesterense en Langeveense boeren. Als één van de kopers wordt genoemd “De Bouwscholte”, die voor een bedrag van zevenentwintig gulden grond aankocht. In het trouwboek van de R.K. kerk uit 1820, staat vermeld dat Joannes Krikhaar is gehuwd met Aleida Gottenhuis, ook wel “De Bouwscholte” genoemd. De naam Gottenhuis valt ook al in 1705 toen de plaatsvervangende markenrichter klaagde bij de Gedeputeerde Staten van Overijssel dat onder andere Geert en Jan Gottenhuis (Gotten Gait en Jan) weigerden hun deel van de boerenrente te betalen. Door de torenhoge markeschulden konden zij hieraan onmogelijk voldoen.

Het oorspronkelijke erve Krickhaer kreeg toen in de volksmond de naam ‘De Bouwscholte’. Op erve ‘De Bouwscholte’ aan de Krikhaarsweg 13 en 13a wonen thans de gezinnen van Bouwscholten Frans en zoon Gerard.

Foto uit 1955: Volop aan het hooien met op de achtergrond het huis van de familie Damhuis aan de Schotboersweg.

De Schotboer - thans Waaijer

Op het erf met huisnummer E49 aan de toenmalige Schottensteg, thans Schotboersweg, werd rond 1790 Gerardus Oude Elberink geboren. De laatste telg uit de familie Oude Elberink die dit erf bewoonde was Hendricus Oude Elberink, in de volksmond bekend als ‘Schotdieks’. Schotdieks werd op enig moment hulpbehoevend en trok toen bij veldwachter Lohuis in, die hem samen met zijn echtgenote tot het laatst toe verzorgde. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog werd het huis bewoond door de familie Kraaijvanger. Zij verhuisden rond 1950 naar de Vermolenweg. Veldwachter Lohuis die het huis had geërfd van Schotdieks, verkocht het aan de familie Waaijer. Thans zijn hier de weduwe Sien Waaijer-Schröder en het gezin van René Waaijer woonachtig.

De dia-avond begint om klokslag half acht.

Na de lezing door Harry Meinders en Rogier Braakhuis, belichten Bertus Klein Haarhuis en Paul Sand met behulp van talrijke oude foto’s en prenten de geschiedenis van de families. De dia-avond is gratis toegankelijk voor de donateurs van de SHG. Overige belangstellenden betalen € 2,50 entree p.p. incl. een kop koffie. De families welke voor het voetlicht worden gebracht, ontvangen binnenkort een persoonlijke uitnodiging. Gelet op de zeer grote belangstelling de afgelopen jaren, wordt ook nu weer iedereen geadviseerd ruim op tijd te komen. De zaal is al vanaf kwart voor zeven geopend.

Dia-avond 2018

Het was weer volle bak bij Kottink tijdens de dia-avond 2018

Woensdagavond 14 november 2018 vond in zaal Kottink voor de vijftiende achtereenvolgende keer de jaarlijkse lezing/dia-avond van de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) plaats. Reeds ruim voor de aanvang meldden zich de eerste belangstellenden en donateurs om een mooi plekje uit te zoeken. Het zijn de liefhebbers van de dorpsgeschiedenis van Geesteren, die de tweede woensdag van november vrijhouden voor deze traditionele dia-avond, welke deze keer in het teken stond van de geschiedenis van een deel van Noord-Geesteren (Muldershoek) en haar bewoners. Aan bod kwamen Ossendijk, Berglandsweg, Broekbeekweg, Voorboersweg, Wierenseveldweg, Ramhinneweg, Bothofweg, Schollinksweg en Heetkampweg.

Bertus Klein Haarhuis heette de ruim 250 aanwezigen van harte welkom. Een speciaal welkom was er voor de sponsoren, de buurtverenigingen en de heer Henk Koop.

Voordat de lezing begon werd er stilgestaan bij het overlijden van het zeer gewaardeerde lid Gerard Hemmer. Bertus las een in memoriam voor, waarin de vele verdiensten van Gerard naar voren kwamen.

Daarna was het de beurt aan Harry Meinders. Hij hield een uitgebreid betoog over de voorgeschiedenis en de bewoners, gelardeerd met mooie anekdotes, waarbij hij de lachers op zijn hand kreeg.

Boerderij Meinders

Eén van de onderwerpen die Harry aansneed was het huis van de familie Nijhuis. Deze boederij stond aan de Schollinksweg en is in 1974 gekocht door Harry Meinders en verplaatst naar de Schotboersweg, waar nu de zoon van Harry met zijn gezin woont en het bouwkundig buro Erwin Meinders is gevestigd.

Vervolgens namen Paul Sand en Bertus Klein Haarhuis de presentatie over. Met behulp van mooie dia’s vertelden zij over de bewoners van toen en nu. De aanwezigen, waaronder veel “uitgevlogen” familieleden, luisterden en keken met veel interesse. Ondanks kleine technische storingen in het begin van de avond, waarbij het publiek erg geduldig bleef, verliep de rest van de avond vlekkeloos.

Na de pauze gaf Henk Koop een kleine presentatie over het uit te brengen boek ”Markeboek Drieschicht Mander Vasse Geesteren”. Voor meer info zie onze Webshop.

Flyer Markeboek Drieschicht

Daarna vervolgden Paul en Bertus hun presentatie. Even voor elven waren alle families de revue gepasseerd en kwam er een einde aan de lezing/dia-avond. Bertus besloot het boeiende en gezellige gebeuren met de kwinkslag dat de aanwezigen zich als een voorbeeldige klas hadden gedragen, door tot het einde toe bij de les te blijven. Na iedereen bedankt te hebben, werd de avond onder een luid applaus afgesloten. Door de vele families werd nog geruime tijd nagepraat. De dia-werkgroep van de Stichting Heemkunde Geesteren kijkt terug op een zeer geslaagde avond welke binnenkort door huisfilmer Alphons Leus ook op DVD wordt gezet.

Voorbereidingen dia-avond 2018

Komend najaar, op woensdagavond 14 november a.s., houdt de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG), in zaal Kottink, weer de traditionele lezing/dia-avond voor haar donateurs én voor overige liefhebbers van streek- en dorpsgeschiedenis. De avond begint traditioneel om 19.30 uur met een lezing door Harry Meinders. Dit jaar staan de schijnwerpers gericht op een aantal families die in de Muldershoek wonen aan de Ossendijk, de Berglandsweg, de Broekbeekweg, de Voorboersweg, de Wierenseveldweg, de Ramhinneweg, de Bothofweg, de Schollinksweg en de Heetkampweg.

Oude foto’s, prenten en kaarten

In het hiervoor genoemde rijtje straten en wegen, ontbreekt de Langeveenseweg. De Langeveense-weg is al een keer eerder, zij het vrij oppervlakkig, behandeld tijdens één van de eerst gehouden dia-avonden. Onlangs zijn een aantal mensen van de Heemkunde begonnen met het bezoeken van de families op wie deze keer de schijnwerpers gericht zijn. De bedoeling van deze huisbezoeken is om zoveel mogelijk historische informatie te verzamelen. Hierbij gaat het met name om oude foto’s, prenten, kadastrale kaarten en filmbeelden uit vervlogen tijden. Welhaast zeker zal er ook nu weer een schat aan informatie tevoorschijn komen uit oude dozen en familiealbums.

Een eerste verkenning van de omgeving Ossendijk

Een gewone naam voor een doorgaande weg. ’n Ossendiek begint bij “de Herder” in Langeveen en eindigt in Geesteren pal tegenover het voormalige erf “de Watermuller”.De omgeving van de Ossendijk in de Muldershoek, biedt meer geschiedenis dan men zo op het eerste gezicht zou verwachten. Allereerst rijst de vraag hoe de naam Ossendijk ooit is ontstaan? Precies hebben we dat niet kunnen achterhalen. Ook een rondgang langs enkele heemkundeliefhebbers in Geesteren én Langeveen, bracht geen oplossing. Een voor de hand liggende verklaring zou de volgende kunnen zijn: De os is één van de oudste, door de mens, gebruikte trekdieren. In de zesde eeuw voor Christus werden ze al als zodanig gebruikt. Later werden ze meer en meer vervangen door paarden. Het woord ‘dijk’ heeft onder andere als betekenis: een opgehoogde weg. In vroegere tijden is de Ossendijk waarschijnlijk een, al dan niet door mensenhanden aangelegde, opgehoogde weggeweest in de ‘woeste gronden en venen’. Naast de landlieden, zoals boeren vroeger genoemd werden, maakten waarschijnlijk ook de monniken van de Kloosterorde der Cisterciënzers te Sibculo, met hun ossen-karren, gebruik van de Ossendijk.

Het gewaarde erf Robrinck (ook Rober(t)inck of Roberting), thans Heesink

Tussen de Molenbeek en de Ossendijk ligt het voormalige erve Roberinck. Dit erf was vroeger één van de gewaarde erven van de Drieschichtige Marke Mander, Geesteren en Vasse. Tot 1594 was het erve Roberinck, eigendom van het klooster te Sibculo. Daarna ging het over in de handen van dr. Peter van Boeymer, drost van IJsselmuiden. Van Boeymer was ook eigenaar van de Naarmolen en het erve en goed de Vermolen. Erve Roberinck werd later bewoond door de familie Haarhuis (Robert-Jan) en nu woont er de familie Heesink.

Een oud document van de Drieschichtige Marke waarop vermeld het gewaarde erf Robrinck.

Leemsteg en Bakkerssteg verbinden de Muldershoek met de Vermolen

De omgeving Ossendijk is naburig aan de buurtschap de Vermolen. De historische Molenbeek slingert hier al vele eeuwen door het landschap. Enkele zandwegen in deze omgeving, vormden ooit een belangrijke verbindingsroute met de oliemolen aan de Molenbeek. Jan Eijlers leeft nog immer voort in de naar hem, op de Vermolen, vernoemde Eylersweg, in de volksmond bekend als de Leemsteg. Via de Leemsteg en de Bakkerssteg was het vroeger een komen en gaan van en naar de oliemolen op de Vermolen. De Molenbeek heeft voor een belangrijk deel bijgedragen aan de ontwikkeling van buurt-schap de Muldershoek. Ongetwijfeld meer hierover tijdens de lezing van Harry Meinders.

Landkruis aan de Bothofweg bracht vrede

In de jaren dertig van de vorige eeuw, hadden enkele families onenigheid over een stukje grond van 25 vierkante meter, gelegen aan de Bothofweg. De rechter in Almelo moest er aan te pas komen.

Deze kwam tot het oordeel dat het stuk grond in twee stukken van gelijke grootte verdeeld moest worden met een sloot als erfafscheiding. In 1938 werd door één der beide hoofdrolspelers op de bewuste plek een landkruis opgericht. Dit gebaar werd door zijn opponent zo gewaardeerd dat deze zich ook van zijn goede kant liet zien. Hij liet de beplanting op zijn perceel naadloos aansluiten op het deel met het landkruis. De ruzie werd bijgelegd en de vrede getekend! Nog altijd wordt ‘deze plek van bezinning’ in ere gehouden. Ook hierover meer tijdens de dia-avond!

Het landkruis aan de Bothofweg

Dia-avond 2017

Presentatie boek ‘300 JAAR KERKGESCHIEDENIS’ nu ook op dvd verkrijgbaar

Geesteren. Woensdagavond 18 oktober 2017. vond de jaarlijkse lezing/dia-avond plaats van de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG). Wij deden hiervan eerder uitvoerig verslag in dit weekblad. Bij die gelegenheid werd ook het boek ‘300 JAAR KERKGESCHIEDENIS’ gepresenteerd. Inmiddels is van de dia-avond en van de presentatie van het boek door ‘huisfilmer’ Alphons Leus een prachtige dvd vervaardigd met een grote hoeveelheid historische informatie en oude foto’s. Ook de lezing van Harry Meinders is op de dvd vastgelegd. Het is een prachtig naslagwerk geworden voor de huidige generatie en voor toekomstige generaties. De dvd is vanaf nu voor € 10,-- te koop bij Horlogerie Truus Silderhuis en bij Veldhuis Huishoudelijke Artikelen aan de Dorpsstraat te Geesteren.

Boek en dvd te koop

Ook voor heemkundeliefhebbers, waar ook in stad of land, is op deze verkoopadressen het boek ‘300 JAAR KERKGESCHIEDENIS’ verkrijgbaar voor € 17,50. Het boekwerk, in een kleurige en moderne layout weergegeven, omvat bijna 200 pagina’s en is rijk geïllustreerd met veel foto’s en historische documenten. Getuige de vele lovende reacties tot nu toe, mag het boek gerust het predicaat ‘collector’s item’ dragen. Bestellen kan ook eenvoudig via onze SHG-Webshop.

Een mooi verjaardagscadeau

Een handige tip: Verras een familielid, vriend of kennis met het boek of dvd als cadeau ter gelegenheid van bijvoorbeeld een verjaardag of een andere feestelijke gebeurtenis! Zowel de dvd als het boek zijn in slechts een beperkte oplage verkrijgbaar. De mensen van de heemkunde Geesteren adviseren dan ook niet te lang te wachten met de aanschaf.

Artikel over de presentatie van de Heembode 2017

300 jaar kerkgeschiedenis Geesteren

Pagina 1 van 2