Dia-avond 2016
Oude tijden herleven tijdens dia-avond 2016
“Wij hebben nu een nieuwe straat, van Geesteren naar de West.
En als je daar eens overgaat dan denk je, dat gaat best.
Je rijdt per auto, kar of fiets, het hindert niemendal.
Je glijdt erover,voelt haast niets, ’t gaat als van berg naar dal”.
Dit is het eerste couplet van het loflied dat is geschreven ten behoeve van de opening van de Meester Vinckenstraat op 29 september 1948. Bijna zeventig jaar na dato, werd dit loflied woensdagavond 16 november jl. uit volle borst meegezongen door de talrijke aanwezigen tijdens de lezing/dia-avond van de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) in zaal Kottink. Zoals bekend waren de schijnwerpers deze avond volledig gericht op de Vinckenweg en de Breemhaarsweg én op een dertigtal aanwonende families.
Over vroeger en nu
Het was de voorzitter van de werkgroep dia-avond Bertus Klein Haarhuis die, om half acht, de bewoners van de Breemhaarsweg en de Vinckenweg, de donateurs van de heemkunde én de talrijke overige belangstellenden welkom heette voor alweer de dertiende lezing/dia-avond van de SHG. Na het welkomstwoord was de microfoon voor Harry Meinders die uitgebreid verhaalde over de omgeving Breemhaarsweg/Vinckenweg en over de aanwonende families.
De lezing in vogelvlucht
Met behulp van topografische kaarten (o.a. uit 1832) belichtte Meinders de omgeving en het ontstaan ervan. De Vinckenweg, de oudste weg van Geesteren, bestond vroeger uit maar liefst vier verschillende gedeelten. Het oudste gedeelte moet zeker meer dan 1000 jaar oud zijn. Gezien vanaf Geesteren liggen nagenoeg alle boerderijen en woningen aan de linkerkant van de Vinckenweg. Dat heeft welhaast zeker met de hoogte van de gronden te maken. De Kellerboer en later Kreuwel waren oorspronkelijk als enigste aan de rechterkant gelegen. De eerste drie boerderijen aan de Vinckenweg waren de Peuver (nu Hutten), het Hemmelhoes (later Voorhuis, nu Schothuis) en de Kellerboer (nu Nobbenhuis en Hutten).
Over dennenbossen en een broodventer
Op meerdere plekken in de omgeving waren, door de bewoners aangeplante dennenbossen, te vinden. ‘Bekkeldann is hier een bekend voorbeeld van en ook de bijnaam van de familie Voshaar, (de Dan’n) heeft hier ongetwijfeld mee te maken. De stammen van de dennenbomen waren bedoeld voor de verkoop aan de mijnbouw in Limburg. Natuurlijk toverde Meinders ook weer de nodige anekdotes uit de hoed. Zoals bijvoorbeeld over die broodventer die onderweg hoognodig moest plassen en hierbij op enige afstand heimelijk werd gadegeslagen door een vaste klant. Toen de broodventer kort daarna met zijn broodmand bij deze klant aan de deur kwam, kreeg hij tot zijn grote verbazing te horen: “Disse wèk hoof wij gèn stoet”.
De Apendijk later Breemhaarsweg
De Breemhaarsweg heette vroeger in de volksmond de Apendijk. Meinders legde de oorsprong en naamgeving van de Apendijk uit en de latere naamswijziging in Breemhaarsweg. Rond 1960 werd de Apendijk verhard en kwam er een klinkerweg van de Vinckenweg naar de Vriezenveenseweg. De eerste klinker werd gelegd door Harrie Hemmer, die zich er sterk voor had gemaakt om deze weg verhard te krijgen.
De Fundatie helpt de hervormden
De hervormden, die in de gemeente Tubbergen rond 1850 veruit in de minderheid waren, hadden het in die tijd heel moeilijk. Dit ook omdat de katholieken op geen enkele wijze van hun diensten gebruik wilden maken. Daarom werd in 1855 de ‘Fundatie voor Hervormden te Tubbergen’ opgericht door de toenmalige predikant Hattink. De fundatie kocht onroerend goed aan en hield zich bezig met het ontginnen van woeste grond. In de omgeving Breemhaarsweg/Vinckenweg werd in die jaren aan hervormde arbeiders een perceel grond met of zonder huis ter beschikking gesteld. Een aantal nazaten van deze ‘pioniers’ woont hier nog steeds. De lezing van Harry Meinders werd afgesloten met het loflied dat is geschreven ten behoeve van de opening van de Meester Vinckenstraat waarbij het voortouw werd genomen door heemkundelid en tevens koorzanger Huub Wolberink.
De familie Voshaar van de Vinckenweg .Staand v.l.n.r.: Henk, Rieky, Harry, Bennie, Gerrit, Annie, Jan. Zittend v.l.n.r.: Marie, Lien, vader Gait Voshaar, moeder Marie Voshaar-Niemeijer, Sinie, Truus.
Dia-presentatie over dertig gezinnen
Aansluitend werden door de beide presentatoren Bertus Klein Haarhuis en Paul Sand door middel van een dia-presentatie rond de dertig erven/gezinnen/families in de schijnwerpers gezet. Veelal prachtige familiefoto’s met elk hun eigen verhaal. Het merendeel der huidige bewoners was in gezelschap van ‘uitgevlogen’ familieleden. De dia-presentatie had voor hen daarom veel weg van een weerzien met het verleden. Ook was er de nodige aandacht voor de sportverenigingen die hun thuishaven hebben aan de Vinckenweg. Met name voor de voetbalvereniging STEVO was er de nodige aandacht. STEVO werd in 1994 landskampioen bij de zondagamateurs. Naast STEVO werden ook enkele andere verenigingen voor het voetlicht gehaald.
Gezellig napraten
Het was rond kwart voor elf toen de laatste dia getoond werd. Na iedereen bedankt te hebben, kon Bertus Klein Haarhuis de avond onder luid applaus afsluiten. Door de vele aanwezigen werd nog geruime tijd gezellig nagepraat.
Voorbereidingen dia-avond 2016
VINCKENWEG EN BREEMHAARSWEG CENTRAAL TIJDENS DE DIA-AVOND 2016
Komend najaar, op woensdagavond 16 november a.s., houdt de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) weer de jaarlijkse dia-avond in zaal Kottink voor haar donateurs en overige belangstellenden. Deze keer staan circa dertig gezinnen en families, wonende aan de Vinckenweg en aan de Breemhaarsweg, in het middelpunt van de belangstelling. Met behulp van oude foto’s en ander historisch materiaal zal uitgebreid worden ingegaan op de geschiedenis van deze families én op de omgeving waar zij wonen. Deze dia-avond is de laatste van het drieluik over de geschiedenis van West-Geesteren en haar bewoners. De leden van de werkgroep ‘Produktie’ van de SHG zijn onlangs begonnen met de voorbereidingen van de dia-avond. De eerste huisbezoeken hebben inmiddels al plaatsgevonden.
Hoe komt de Breemhaarsweg aan haar naam?
Hoewel niet honderd procent zeker, is de meest voor de hand liggende verklaring de volgende: Breem is hoogstwaarschijnlijk een verwijzing naar de brem die in deze buurt veel voorkwam op de hoge grond. Dat er veel brem groeide in deze omgeving, kwam omdat het lange tijd een woest en onontgonnen veengebied was, alleen geschikt voor begrazing door schapen. Deze grond werd ook wel 'breemhaar' (haar = zandige heuvelrug) genoemd.
De geschiedenis van de Meester Vinckenstraat (thans Vinckenweg)
Eén van de langste doorgaande wegen in Geesteren is de Vinckenweg. Nu is het een mooie verharde weg waarvan dagelijks door veel verkeer gebruik wordt gemaakt. Dat was vroeger, toen er nog nauwelijks gemotoriseerd verkeer was, wel anders! Met name de winterdag was het voor de West-Geesternaren vaak een zware opgave om via de slechte zandweg, vol met bevroren waterplassen het dorp Geesteren droogvoets te bereiken. Het was meester Vincken die kort na de Tweede Wereldoorlog het initiatief nam tot een betere ontsluiting van West-Geesteren. Zo kon het echt niet langer! De aanwonenden staken, onder zijn leiding, de koppen bij elkaar en brachten een flink financieel offer om de zandweg verhard te krijgen. Uiteindelijk werd er vergunning verleend en kwam het voor elkaar. De feestelijke opening maakte meester Vincken spijtig genoeg zelf niet meer mee. Een hartaanval werd hem in het voorjaar van 1948 fataal.
Foto 1: De meester Vinckenstraat (later Vinckenweg) in vroegere tijden
Burgemeester Kolenbrander verrichtte de opening
De nieuwe verharde weg werd op woensdagmiddag 29 september 1948 officieel geopend en kreeg de naam meester Vinckenstraat. Het muziekkorps St. Caecilia had zich bij Haan’Jens aan de Vriezenveenseweg opgesteld. Daar was een fraai versierde boog aangebracht door de feestcommissie van West-Geesteren. Er waren een groot aantal genodigden en belangstellenden aanwezig. ’s Middags om vier uur arriveerde pastoor Mulder van Geesteren samen met dominee Jansen van Tubbergen. Ook burgemeester Kolenbrander was met zijn raadsleden aanwezig evenals de familie Vincken. Meester Altena, als voorzitter van de feestcommissie van West-Geesteren en burgemeester Kolenbrander hielden een toespraak en herdachten in treffende bewoordingen meester Vincken. Ook pastoor Mulder hield een geestige toespraak. Hij wees de aanwezigen er op dat de aanwonenden het nu met die verharde weg zoveel gemakkelijker hadden gekregen wanneer ze een ‘scheenken” naar de pastorie wilden brengen. Door de tweeling van Dann Gait (Voshaar) werd een oranje lint over de straat gespannen dat door de burgemeester met het schaartje van meester Vincken werd doorgeknipt.
Na de opening groot feest op West-Geesteren
Aan het einde van het officiële gedeelte, speelde het muziekkorps St. Caecilia het Wilhelmus. Hierna ging het muziekkorps, gevolgd door een lange stoet van aanwonenden en belangstellenden, te voet richting West-Geesteren. Langs de straat, welke keurig was schoongeveegd, waren overal de vlaggen uitgestoken. Ook de bermen waren netjes bijgeharkt. In de school op West-Geesteren werd de opening feestelijk gevierd. Al spoedig werd er flink gezongen en gedronken op de voltooiing van de meester Vinckenstraat. De weduwe Vincken kreeg door de jongste dochter van Jens Peulken een fraai boeket bloemen aangeboden. Ook was er speciale aandacht voor juffrouw Marie Kock die meer dan dertig jaren als onderwijzeres aan de school van West-Geesteren was verbonden. Ook zij ontving een mooi boeket bloemen. Al die jaren trotseerde juffrouw Kock weer en wind op de bar slechte zandweg van Geesteren naar West-Geesteren.
Foto 2: De familie Nobbenhuis (Kellerboer) woont al enkele eeuwen aan de Vinckenweg.
Uit ons archief een nostalgische foto, genomen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Achterste rij v.l.n.r.: Kees Koevoets (oorlogskind), Sien Nobbenhuis, Riek Beernink (dienstmeid).
Middelste rij v.l.n.r.: Bennie Nobbenhuis, Johan Nobbenhuis, Gerard Nobbenhuis
Voorste rij: Truus Nobbenhuis.
Van Hanen Jens tot Hanen Jens
De bewoners van West-Geesteren waren zeer uitgelaten en ingenomen met hun nieuwe straatweg die liep van Hanen Jens aan de Vriezenveenseweg tot Hanen Jens nabij de West-Geesterense school. De West had nu een mooie verbinding met Geesteren, zeker de winterdag. Volgens de overlevering kwamen ’s avonds na afloop van de festiviteiten, een aantal feestgangers in de zachte berm en naastgelegen sloot van de meester Vinckenstraat terecht. Het ontbrak namelijk nog aan lichtpuntjes zoals men toentertijd straatlantaarns noemde. Hoe dan ook, het was een reuzegezellig feest geweest.
De boerderij van de familie Kreuwel aan de Vinckenweg.
Familie Nobbenhuis (De Kellerboer|)
Harry Meinders zal in zijn lezing ingaan op de geschiedenis van een 30-tal families aan de Vinckenweg en aan de Breemhaarsweg. Ongetwijfeld zal hij ook weer de nodige anekdotes uit vervlogen tijden met de aanwezigen delen. De sociale controle was vroeger groot en mensen wisten veel van elkaar te vertellen. Eén van de families die deze keer in de schijnwerpers staat, is de familie Nobbenhuis, in de volksmond beter bekend als de Kellerboer. Van oudsher maakt de Kellerboer deel uit van buurtschap de Vermolen. In de oude geschriften, met name waar de oliemolen ter sprake komt, duikt de naam Nobbenhuis “op de Veermölle” veelvuldig op. Zo huwde in 1813 Gesina Nobbenhuis (of Kelderhuis) op twintigjarige leeftijd met Joannis Hendrikus (Olde) Horst 28 jaar en van beroep oliemolenaar en landbouwer. Wat betreft Kellerboer/Kelderhuis is het nog wel interessant om te vermelden dat ‘keller/kelder’ vroeger herberg of wijnhuis betekende. De kelderman was dus een herbergier. Het kan zijn dat de Kellerboer vroeger ooit een pleisterplaats aan de Vinckenweg is geweest waar mensen een tussenstop hielden. Enkele jaren geleden vestigde zich Eric Hutten met zijn gezin op Erve Kellerboer. Oorspronkelijk luidde de naam Hutten voluit Huttenhuis welke achternaam waarschijnlijk is afgeleid van Hottenhuss. Een naam die ook over de grens, in Westfalen, veel voorkwam.
Jachtcombinatie Nobbenhuis V.l.n.r.: Jan Kuipers (uit Tubbergen was knecht bij Bekhuis “de Bekboer”), Bernard Braakhuis (Kuupers Beernd), Jan Hutten (Hutten Jan), Gerard Nobbenhuis (Keller Gerard), Gerard Braakhuis (Kuupers Gerard)
Betekenis van de naam Oude Wesselink
Ook wonen aan de Vinckenweg meerdere families met de achternaam Oude Wesselink. De uitgang ‘ink’ is een uitspraakvariant van ‘ing’. In oude geschriften wordt deze variant weergegeven door de spelling ‘inc’ of ‘inch’. De uitgang dateert uit vroeg-germaanse tijden en had de hoofdbetekenis ‘behorende aan’. Het kan ook uitgelegd worden als ‘zoon van ‘. In dit geval dus zoon van Wessel. De voornaam Wessel betekent ‘beschermer van het leger’.
Ontstaan van de voornaam Gerhard
Aan de Vinckenweg en Breemhaarsweg droegen/dragen een aantal mannen de voornaam Gerhard. De Germaanse voornamen bestonden oorspronkelijk uit twee woorden die elk een duidelijke betekenis hadden. Een voorbeeld hiervan is Gerhard, met als eerste deel ‘ger’ dat speer betekent en het tweede deel ‘hard’ dat staat voor ‘sterk’. Gerhard betekent dus sterk als een speer! Veel achternamen in Geesteren eindigen op ‘huis’. Huis komt van het germaanse ‘hus’ waarvan de oerbetekenis ‘bescherming’ luidt.
De bronnen van gegevens
De vraag wordt vaak gesteld: “Hoe kom je aan de gegevens waarover je schrijft? ”Zijn ze ontleend aan oude verhalen? Over het algemeen zijn de bronnen waaruit de mensen van de heemkunde en dus ook schrijver dezes putten, zo droog als gort. Het zijn de oude administratieve bescheiden van kloosters, kerken en plaatselijke instanties (bijv. doopboek van de kerk). Deze bescheiden zijn door de eeuwen heen bewaard gebleven en in sommige gevallen in boekvorm uitgegeven. Niet altijd zijn de gegevens even betrouwbaar en moet de mogelijkheid van meer dan één verklaring worden opengehouden.
Sport- en vrijetijdsbesteding voor jong en oud aan de Vinckenweg
Naast de familiegeschiedenis vormt ook de historie van het plaatselijke verenigingsleven een wezenlijk onderdeel van het werk waarmee de mensen van de Stichting Heemkunde Geesteren (SHG) zich in hun vrije tijd bezig houden. Plaatselijke verenigingen en instanties vormen belangrijke pijlers voor de leefbaarheid van een dorp. Zonder aanwas van jeugd en zonder een actief verenigingsleven is er weinig tot geen toekomstperspectief voor een dorp! Aan de Vinckenweg is reeds vele decennia lang sprake van een bloeiend verenigingsleven. Op de organisatie van de sportverenigingen én de geleverde prestaties is men in Geesteren apetrots. Voetbalvereniging STEVO en tennisvereniging De Bekkelweide hebben er hun domicilie evenals de verschillende zaalsportverenigingen die in sporthal ‘De Ransuil’ hun thuishaven hebben. Een groot aantal Geesternaren, jong én oud, vindt op het voetbalveld, de tennisbanen of in de sporthal hun sport- en vrijetijdsbesteding. Zijdelings zal tijdens de dia-avond op (de geschiedenis) van de verenigingen worden ingegaan.
Heemkunde verwacht grote belangstelling
De dia-avond begint om klokslag half acht. Na de lezing door Harry Meinders, belichten Bertus Klein Haarhuis en Paul Sand met behulp van talrijke oude foto’s en prenten de geschiedenis van de circa dertig families. De dia-avond is gratis toegankelijk voor de donateurs van de SHG. Overige belangstellenden betalen € 2,50 entree p.p. incl. een kop koffie. De families welke voor het voetlicht worden gebracht, ontvangen medio oktober een persoonlijke uitnodiging. Gelet op de zeer grote belangstelling de afgelopen jaren, wordt iedereen nu alvast geadviseerd ruim op tijd te komen. De zaal is vanaf kwart voor zeven geopend.